Ένα ξεχωριστό και μεγάλο κεφάλαιο στην ζωή του Γεωργίου Παπανικολάου υπήρξε αναμφίβολα η γυναίκα του και πολύτιμη σύντροφος, Μάχη.
Κόρη του αξιωματικού Μαυρογένη, η Μάχη στα νεανικά της χρόνια παραθέριζε με την οικογένεια της στην Κύμη. Εκεί γνωρίστηκε με τον Γ. Παπανικολάου, που σύντομα την ξεχώρισε για τα χαρίσματα και τον δυναμικό της χαρακτήρα.
Παντρεύτηκαν το 1910 και από τότε ακολούθησαν μία κοινή πορεία που άρχισε με δυσκολίες, συνεχίστηκε με μόχθο και αγώνες για να καταλήξει σ’ ένα δημιουργικό έργο καταξιωμένο με την παγκόσμια αναγνώριση. Στον μακρύ και επίπονο αυτό δρόμο, η Μάχη αφοσιωμένη και ακούραστη σύντροφος, υπηρέτησε το έργο που ο μεγάλος ερευνητής έταξε για σκοπό της ζωής του με όλες της τις δυνάμεις.
Δέχθηκε να μη δημιουργήσει οικογένεια για να είναι απερίσπαστη όταν εκείνος την χρειαζόταν στο εργαστήριο, στο γραφείο, στο σπίτι.
¨Ήταν εξαιρετική οικοδέσποινα, μα παράλληλα συμμετείχε καθημερινά στον εξαντλητικό ρυθμό εργασίας του αδιάκοπα για μισό περίπου αιώνα ακολουθούσε ο σύζυγός της κατά το διάστημα των ερευνών του στο Πανεπιστήμιο Κορνέλλ της Ν. Υόρκης.
Το καλοκαίρι του 1957 αποφάσισαν νά κάνουν τις πρώτες τους μετά 44 χρόνια διακοπές στην Ελλάδα!
Κατά την επιστροφή τους στην Αμερική , ο Γ. Παπανικολάου πήρε την απόφαση να μεταφέρει τις δραστηριότητες του στο Μαϊάμι της Φλόριδας για να οργανώσει τον Ινστιτούτο καρκινικών ερευνών στο οποίο είχαν δώσει το όνομά του. Όμως δεν πρόλαβε….Έφυγε ξαφνικά από την ζωή τον Φεβρουάριο του 1962.
Η Μάχη δεν θέλησε να απομακρυνθεί, παρόλο που η ζωή της στο νέο περιβάλλον ήταν ιδιαίτερα θλιβερή μετά τον θάνατο του συντρόφου της. Με την συνέπεια που την χαρακτήριζε σε όλη της τη ζωή, έμεινε εκεί να παρακολουθεί την εξέλιξη του Ινστιτούτου, μέχρι τη στιγμή που οι δυνάμεις της πλέον της εγκατέλειψαν.
Πέθανε στις 13 Οκτωβρίου 1982 σε ηλικία 92 ετών.
Θα πρέπει να σημειωθεί πως το όνομα “Μάχη” δεν ήταν εύκολο να προφερθεί στα αγγλικά. Για τον λόγο αυτό σύντομα το ζεύγος Παπανικολάου υιοθέτησε το “Mary”, τιμώντας έτσι και την ημέρα γέννησης της Μάχης (15 Αυγούστου).
