Το τεστ Παπανικολάου είναι μία αναίμακτη, ανώδυνη και απλή προληπτική μέθοδος, που εφαρμόζεται στον τράχηλο της μήτρας και μπορεί να διαγνώσει τον καρκίνο του τραχήλου σε πρώιμα στάδια, όπως λέγονται οι προκαρκινωματώδεις καταστάσεις.
Η μορφή αυτή του καρκίνου μπορεί να παρατηρηθεί μετά το εικοστό έτος της ηλικίας και μέχρι του γήρατος.
Στον καρκίνο του τραχήλου διακρίνουμε τρία στάδια, στα οποία τα κύτταρα παρουσιάζουν αλλοιώσεις χαρακτηριστικές για το καθένα:
- Προκαρκινωματώδες αλλοιώσεις
- Καρκίνωμα ενδοεπιθηλιακό ή IN SITU
- Διηθητικό καρκίνωμα.
Στις προηγούμενες δεκαετίες η μεγαλύτερη συχνότητα του διηθητικού καρκίνου παρατηρείτο περί το 45ο έτος της ηλικίας και το αρχόμενο 15 χρόνια ενωρίτερα. Επίσης ήταν η πρώτη αιτία θανάτου από όλους του καρκίνους στις γυναίκες. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται θεαματική πτώση των θανάτων από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας κατά 60% και πλέον και από πρώτη αιτία θανάτου έρχεται έβδομη μετά τον καρκίνο του μαστού, του εντέρου, του στομάχου και του πνεύμονος.
Η εντυπωσιακή πτώση του αριθμού των θανάτων από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, οφείλεται στην αποτελεσματικότητα του τεστ Παπανικολάου, δηλαδή στην έγκαιρη και πρώιμη διάγνωση που γίνεται σε προκαρκινωματώδη στάδια, όπου η χειρουργική αφαίρεση της βλάβης έχει σαν αποτέλεσμα την πλήρη θεραπεία της νόσου.
Το τεστ Παπανικολάου πρέπει να γίνεται αμέσως μετά την πρώτη επίσκεψη στον γυναικολόγο για οποιονδήποτε γυναικολογικό πρόβλημα και να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο και αν ακόμη η γυναίκα δεν παρουσιάζει ενοχλήματα ή συμπτώματα.
Η διάγνωση σε ένα από τα δύο πρώτα στάδια, έχει σαν αποτέλεσμα την πλήρη θεραπεία και ίαση της ασθενούς. Στο τρίτο στάδιο του διηθητικού καρκίνου η θεραπεία είναι δυσχερής με αβέβαια αποτελέσματα.
Τέλος παρόλη την αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, η θνησιμότητα διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα και αυτό οφείλεται στην έγκαιρη διάγνωση, που επινόησε ο μεγάλος ιατρός ερευνητής Γεώργιος Παπανικολάου με το Παπ τεστ.
